Zarówno naukowcy, jak i dydaktycy z wieloletnim doświadczeniem zgadzają się, że jedną z najbardziej efektywnych metod nauczania jest nauka poprzez zabawę. Zwłaszcza w młodszych klasach, gdzie pokłady niezużytej energii mogą być powodem niespokojnego zachowania lub problemów z koncentracją. Badania dowodzą również, że uruchamianie wielu rodzajów pamięci pomaga w zapamiętywaniu trudnego materiału. Dodatkowo nauka i zabawa na świeżym powietrzu pozwala na pozytywne podejście do procesu nauczania. Dlatego też nauczyciele coraz częściej sięgają po różnorodne zachęty do zabawy, które nawiązują np. do omawianych na lekcji tematów.
Jak zostać nauczycielem, który uczy w sposób nowoczesny i zachęca swoich uczniów do zdobywania nowej wiedzy poprzez ciekawe rozwiązania dydaktyczne? W tym artykule proponujemy kilka pomysłów na oryginalne scenariusze lekcji.
Jak zostać nauczycielem, który zarówno bawi, jak i uczy?
O ile istnieją takie przedmioty lekcyjne, które opierają się na wiedzy przyrodniczej i bez trudu można realizować tematy poprzez np. zabawę na zewnątrz, jak np. biologia lub fizyka, to co mają poradzić na to osoby kształcące w ramach przedmiotów humanistycznych? Jak miałby przeprowadzić ciekawą lekcję nauczyciel języka polskiego? I to z wykorzystaniem zabawy na świeżym powietrzu? Wydaje się to zadaniem co najmniej trudnym, jeśli nie niemożliwym, biorąc pod uwagę napięty plan pracy oraz wymagania podstawy programowej dla tego przedmiotu.
A jednak istnieją lektury mające niesamowite opisy przyrody, a które należy czytać już w podstawówce. Przykładem takiego tekstu może być np. epopeja narodowa „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. Czy nie warto byłoby zabrać uczniów na krótką wycieczkę choćby do najbliższego zagajnika i tam odczytać sławny fragment o mateczniku? Pozwolić uczniom na porównanie współczesnego lasu – uporządkowanego ora bezpiecznego do pierwotnie dzikiej puszczy opisanej we wspomnieniach wieszcza?
Taka wizyta na łonie natury może stanowić również doskonałą okazję do zachęty do zabawy słowem poetyckim. Być może, uczniowie byliby chętni napisać wspólnie z nauczycielem opis dzisiejszego lasu? Jedno jest pewne – taka wycieczka z pewnością uruchomiłaby pamięć emocjonalną, która odgrywa niebagatelną rolę w procesie zapamiętywania. To tzw. zapamiętywanie przez przeżywanie. Taka lekcja literatury połączona z zabawą na zewnątrz pozwoliłaby uczniom na refleksję na temat natury i jej roli w życiu człowieka. Dla refleksyjnego nauczyciela to nieoceniony cel lekcji.
Zabawa na świeżym powietrzu to tylko jedna z propozycji dla nowoczesnych nauczycieli języka polskiego. Istnieją również ciekawe propozycje przeprowadzania lekcji językowych. To może być np. wyszukiwanie palindromów, czyli wyrazów, które po odczytaniu od tyłu mają taką samą formę (kajak, oko, potop). Młody uczeń potraktuje takie zadanie raczej jako zabawę niż trudne ćwiczenie, które mogłoby przysporzyć kłopotów. Pomoże mu to jednak w poszerzaniu zasobu słownictwa oraz pozytywnie nastawi do innych działań językowych. Podobnie będzie w przypadku metody anagramowania, czyli budowania szeregu słów z jednego dłuższego wyrazu.
Zalety uczenia poprzez zabawę
Jak zostać nauczycielem uczącym poprzez zabawę? Przede wszystkim trzeba podchodzić kreatywnie do planowania czasu lekcji. A jakie są zalety takiego działania? Takie metody pozwalają skrócić dystans między nauczycielem i uczniem, co pozwala na pozytywne nastawienie do procesu nauczania. Dodatkowo wyzwalanie pokładów kreatywności oraz pomysłowości wytwarza w uczniach umiejętności rozwiązywania problemów w niestandardowy sposób. Uczniowie mogą dzięki temu przekraczać swoje własne limity.
Natomiast nauka w grupach rozwija zdrowe współzawodnictwo oraz umiejętność pracy w zespole klasowym, co przyda się w przyszłości podczas pracy w jakimkolwiek środowisku z różnymi typami współpracowników. Kształcenie przez zabawę stanowi doskonały sposób na odreagowanie negatywnych emocji takich jak np. stres, co prowadzi do harmonijnej atmosfery na lekcjach.